Η ηχητική τέχνη (sound art) είναι η γέφυρα που ενώνει δύο ολόκληρους καλλιτεχνικούς κόσμους: της μουσικής και των καλών τεχνών. Με αφετηρία τον ήχο και τους μυριάδες διαφορετικούς τρόπους επεξεργασίας του, ο ηχητικός καλλιτέχνης δημιουργεί ένα έργο που ξετυλίγεται παράλληλα στο χώρο και το χρόνο, ενσωματώνοντας κατά περίπτωση στοιχεία γλυπτικής, ηχητικούς πειραματισμούς, αρχιτεκτονικά και αλληλεπιδραστικά περιβάλλοντα, εικαστικές εγκαταστάσεις και οπτικοακουστικούς συσχετισμούς. Τα έργα καταργούν συχνά το διαχωρισμό ανάμεσα στη λόγια και τη δημοφιλή καλλιτεχνική έκφραση, απλώνοντας το χέρι στην ηλεκτρονική μουσική, το εναλλακτικό ροκ ή τη σύγχρονη τέχνη. Το Σαββατοκύριακο 19 και 20 Οκτωβρίου, το Μέγαρο φιλοξενεί στους χώρους του ηχητικές εγκαταστάσεις ελλήνων καλλιτεχνών, δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει από πρώτο χέρι έναν κόσμο καλλιτεχνικής έκφρασης ζωντανό, δυναμικό, που αναζητά διαρκώς τα μονοπάτια του αύριο.
Η ηχητική τέχνη αποτελεί ένα δυναμικό πεδίο καλλιτεχνικής πρακτικής που γεφυρώνει τον κόσμο της μουσικής με τις καλές τέχνες. Σε αντίθεση με τη μουσική σύνθεση που επικεντρώνεται στον χρονικό άξονα, τα έργα ηχητικής τέχνης αναπτύσσονται κυρίως στον χωρικό άξονα και συνήθως εκτίθενται σε γκαλερί και εκθεσιακούς χώρους, παρά παρουσιάζονται σε αίθουσες συναυλιών. Στη δομή της, η ηχητική τέχνη ενσωματώνει στοιχεία γλυπτικής, ηχητικούς πειραματισμούς, αρχιτεκτονικά και αλληλεπιδραστικά περιβάλλοντα, εικαστικές εγκαταστάσεις και οπτικοακουστικούς συσχετισμούς. Στην πρωτοπορία της περιλαμβάνονται προσωπικότητες της σύγχρονης μουσικής σκηνής όπως ο John Cage και ο Ιάννης Ξενάκης, καθώς και εικαστικοί όπως οι Robert Rauschenberg και Takis.
Η ηχητική τέχνη μπορεί να περιλαμβάνει έντονα τεχνολογικά στοιχεία ή να βασίζεται σε μη τεχνολογικά μέσα, με έμφαση στην εννοιολογική διάσταση του έργου και αρκετές φορές υιοθετώντας μία κριτική προσέγγιση. Αυτή η μορφή τέχνης συχνά αντιστέκεται στον διαχωρισμό μεταξύ λόγιας και δημοφιλούς καλλιτεχνικής έκφρασης, και προσελκύει καλλιτέχνες από διάφορα πεδία, όπως την ηλεκτρονική μουσική, το εναλλακτικό ροκ, αλλά και από τον ακαδημαϊκό χώρο και τη σύγχρονη τέχνη. Η ηχητική τέχνη αποτελεί έναν αμφίσημο και υβριδικό όρο που ενώνει διάφορες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης με κοινή συνισταμένη τον ήχο. Ο Max Neuhaus, ένας από τους γνωστότερους ηχητικούς καλλιτέχνες, είχε αναφέρει χαρακτηριστικά σε ένα δοκίμιό του:
“With our now unbounded means to shape sound, there are, of course, an infinite number of possibilities to cultivate the vast potential of this medium in ways which do go beyond the limits of music and, in fact, to develop new art forms.”
Το Σαββατοκύριακο 19 και 20 Οκτωβρίου, το Μέγαρο θα υποδεχτεί το κοινό με ηχητικές καλλιτεχνικές δημιουργίες από Έλληνες καλλιτέχνες, προσφέροντας την ευκαιρία να εξερευνήσουν από κοντά έναν ζωντανό και δυναμικό κόσμο καλλιτεχνικής έκφρασης.Το έργο “Post-human radio” του Μαρίνου Κουτσομιχάλη εξερευνά τις ραδιοσυχνότητες και τις τεχνολογίες που σχετίζονται με το ραδιόφωνο μέσω μιας σειράς πειραματικών ηλεκτρονικών συσκευών. Το “Altar of Interdimensional Entanglements” της Αφροδίτης Ψαρρά αποτελείται από μια σειρά από αναρτημένες πλεκτές ταπισερί που αναπαριστούν πύλες και εκπέμπουν ηχητικές συνθέσεις με ηχογραφήσεις πεδίου ραδιοσημάτων. Στο διαδραστικό έργο «26Fe» η καλλιτεχνική ομάδα oneContinuousLab (Οδυσσέας Κλεισσούρας, Αλέξανδρος Κοντογεωργακόπουλος) συνδυάζει το φυσικό χώρο με τον ηχητικό χρόνο και την υλικότητα, ενεργοποιώντας διάφορα αλληλοεξαρτώμενα υλικά αντικείμενα μέσω αλγοριθμικών και διαδραστικών διαδικασιών. Το “Ασαφές κενό” των Αλέξανδρου Δρυμωνίτη και Δημήτρη Χαρίτου είναι μία τοπο-ειδική ηχητική εγκατάσταση, ένα ηχητικό περιβάλλον το οποίο διαμορφώνεται από το συναρμολόγημα των υπαρχόντων στοιχείων, των υλικών αντικειμένων και των μηχανισμών που οι καλλιτέχνες εντάσσουν στο βεστιάριο. Το έργο “Ακρόπολη στο Βυθό” του Πάνου Χαραλάμπους διαπλάθει ακουστικά τον ήχο μέσα από μια σειρά ηχητικών μεταλλικών κιόνων. Τέλος, το έργο “Στρωματογραφία” της καλλιτεχνικής ομάδας Akoo.o (Ισμήνη Γάτου, Νίκος Μπουμπάρης, Γιώργος Σαμαντάς, Ντάνα Παπαχρήστου) προσφέρει έναν γεωτοποθετημένο ηχητικό περίπατο στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, δημιουργώντας ένα πυκνό περιβάλλον ερεθισμάτων και γνώσης στα όρια του υπαρκτού και του ενεργού.
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΡΓΩΝ:
Αφροδίτη Ψαρρά
Altar of Interdimensional Entanglements
Ηχητική εγκατάσταση από πλεκτές ταπισερί που εκπέμπουν ηχητικές συνθέσεις με ηχογραφήσεις πεδίου ραδιοσημάτων
Αλέξανδρος Δρυμωνίτης, Δημήτρης Χαρίτος
Ασαφές κενό
Τοπο-ειδική ηχητική εγκατάσταση που αξιοποιεί ευρεθέντα στο χώρο του βεστιαρίου αντικείμενα σε συνδυασμό με ηλεκτρο-μηχανικές κατασκευές
Μαρίνος Κουτσομιχάλης
Posthuman Radio
Ηχητική εγκατάσταση που εξερευνά τις ραδιοσυχνότητες και τις τεχνολογίες που σχετίζονται με το ραδιόφωνο μέσω μιας σειράς πειραματικών ηλεκτρονικών συσκευών
οneContinuousLab (Οδυσσέας Κλεισσούρας & Αλέξανδρος Κοντογεωργακόπουλος) 26/Fe
Γλυπτική ηχητική εγκατάσταση που συνδυάζει τον φυσικό χώρο με τον ηχητικό χρόνο και την υλικότητα
Akoo.o (Ισμήνη Γάτου, Νίκος Μπουμπάρης, Γιώργος Σαμαντάς, Ντάνα Παπαχρήστου)
Στρωματογραφία
Γεωτοποθετημένος ηχητικός περίπατος που δημιουργεί ένα πυκνό περιβάλλον ερεθισμάτων και γνώσης στα όρια του υπαρκτού και του ενεργού.
Πάνος Χαραλάμπους
Ακρόπολη στο βυθό
Γλυπτική ηχητική εγκατάσταση που μετατρέπει τον ήχο σε δραματικά δυστοπικά glissanti.
Καλλιτεχνική επιμέλεια
Αλέξανδρος Κοντογεωργακόπουλος (Επ. Καθηγητής, ΤΨΤΚ , ΕΚΠΑ)
Δημήτρης Χαρίτος (Καθηγητής ΕΜΜΕ, ΕΚΠΑ)